SERVET-İ FÜNUN DEVRİ
Siyasi
tarihimizde Jön türkler olarak bilinen ve aralarında Bursa Maarif Müdür
Ahmet rıza,Dr. Abdullah Cevdet,Dr. Akil Muhtar,Dr. İbrahim Temo,İshak
sükuti ve Tunalı Hilmi gibi gençlerin 1889'da kurdukları ve kullandığı
değişik adlardan sonra ittihad ve Terrakki adında karar kılan gizli bir
siyasi dernek,II.Abdülhamit tarafından 1878 de engellenen meşrutiyet
rejimini yeniden yerleştirmek gayesi ile çalışmaya başladı.Yurt içinde
barınmayıncada çalışmalarını yurt dışına taşıdı.Paris,Cenevre,Kahire
gibi şehirlerde şubeler açtı,gazeteler çıkardı.Bunların en tanınmışları
Meşveret ,şüra-i Ümmet,ictihad,osmanlı,türk gibi isimler taşımakta
idiler.Ancak cemiyet,yurtla da temasını kesmeyerek,hükümetin
kontrolünden nispeten uzak olan bazı Balkan şehirlerindede şubeler
açtı.Zamanla,II. Abdülhamit istibdatına duyulan tepki büyümekte idi.Bu
tepki sonucunda Selanik'te Bursalı Tahir,Mehmet Talat,Mithat Şükrü,Ömer
Naci ve Kazım Nami gibi bazı gençler tarafından 1906 da Osmanlı
Hürriyet Cemiyeti isimli ve yine gizli bir siyasi cemiyet daha
kuruldu.Bir yıl sonra İttihad ve terraki cemiyeti ne katılan bu dernek
de bölgede çok yoğun br çalışma içinde idi.Hürriyet mücadelesi,yavaş
yavaş,Balkanlar daki askeri birlikler arasında hızla yayılmıştır.Genç
subaylardan birçok katılmalr oldu.Sonradan ''Hürriyet kahramanları''
olarak şöhret kazanacak olan Enver ve Niyazi beylerde bunlar arasında
idiler.Ayrıca,''hürriye tabuları''adlı birliklede kuruldu.II.Abdülhamid
in mukabil askeri tedbirleri fayda vermedi.Hürriyet mücadelesi
Rumeli'de halkada yayılınca ve selanik,manastır gibi büyük şehirlerden
başlayan ayaklanmalar başka şehirlerde yayılıp hürriyet rejimi ilan
edilince,padişah da,bu fi'li durumu resmen kabul ederek ''otuz yıl önce
yürürlükten kaldırdığı ilk Türk Anayasası'nı yeniden yürülüğe
koymayı,hemen seçime gidilerek Meclis-i Meb'usan'ın tekrar
açılmasını''emretmek zorunda kaldı(23 temmuz 190
1860 dan sonra Fransız edebiyatının tek örnek tutmaya çalışan Türk
edebiyatı,önce o edebiyattaki edebi türleri getirmekten
başlayarak,zamanla,yazar ve şairleri,iç alemlerinin asırlarca süren dar
muhtevasından kurtulup dış aleme de yönelmiş,ferdi bir kadro içinde
kalmanın ağır ve marazi santimantalizminden kısmen
çıkmış,hayata,tabiata,açılmıştır.Fakat santimantalizmden bu
uzaklaşma,1875 ten itibaren ve Fransız romantiklerinin tesiri ile
duraklamış ama 1880 den sonra Recai-zade Ekrem ve Abdülhak Hamid ile
yeniden alevlenmiş ve Servet-i fünun edebiyatınada geçmiştir.Ancak yine
1885 ten sonra fransız realist ve natüralistlerinin de tesirleri
başladığı için 1885-1896 yılları arasında yetişmiş Servet-i
fünuncular,Tanzimat edebiyatınınhemen hemen yalnız romantizmin
tesirinde kalmasına karşılık realizmininde tesirinde kaldılar.Bu ikili
ve zıt tesir Servet-i fünun Edebiyatın'da santimantalizmin mutlak ve
sürekli bir hakimiyet kurmasını önlemiş,realizme de söz hakkı
tanımıştır.Tanzimat edebiyatında henüz basit durumda bulunan batılı
tekniği Servet-i fünuncular bütün edebi türlerde eksiksiz olarak
geliştirmişlerdir.XX.asrın daha ilk yılında ,serveti fünun devri
kapanırken,tamamiyle avrupai görünüşte bir Türk edebiyatı da kurlmuş
bulunuyordu.
ŞİİR
Servet-i fünun hareketinin,türk edebiyatını kesin olarak
modenleştirirken büyük bir hızla sonuç aldığı ilk edebi tür
şiirdir.Hareketin başında bulunan Tevfik FİKRET in bizzat şiirle
uğraması kadar toplulukta çoğunluğun şailerde olmasınında bu sonuçta
rolü büyüktür.Esasen şiir Türk edebiyatında asırlardan beri üzerinde en
çok uğraşılan ve herkesçe en çok rağbet gören edebi türdü.
Servet-i fünun şiirinde kullanılan nazım şekilllerini 3 gruba ayırmak mümkündür:
• Fransız şiirinden aynen alınanlar (sone)
• Divan nazmında alınıp değiştirilenler (Serbest müstezad)
• Ne divan şiirinde nede fransız şiirlerinde olmayıp kendi kendilerine
icad ettikleri ve nazımda genişbir kafiye kolaylığı sağlayanlar.
Perş. Nis. 02, 2009 4:32 pm tarafından 
