Fetret Devri

FETRET DEVRİ


Sultan Mehmed Çelebi - Babası Yıldırım Bayezid




Yıldırım Bayezid zamanında Osmanlı Devleti'nin sınırlarını gösteren harita.

ANKARA SAVAŞI

Timur, Cengiz İmparatorluğu'nu yeniden kurmak amacıyla faaliyetlere
başlamıştı. İran'ı almış, Hindistan'a da seferler düzenlemişti.
Azerbaycan ve Bağdat Emirleri korkularından Yıldırım Bayezid'e
sığındılar. Timur Emirleri geri istediyse de, Yıldırım Bayezid bunu
reddetti ve bu olaydan dolayı Timur ile Yıldırım Bayezid'in araları
açıldı. Anadolu'ya giren ve Sivas'ı yağmalayan Timur, seçme askerlerden
oluşan ordusu ile birlikte Anadolu'da ilerlemeye devam etti. Osmanlı
Ordusu da harekete geçti. İki ordu Ankara'da Çubuk Ovası'nda
karşılaştılar.

Yapılan Ankara Savaşı'nda Yıldırım'ın kuvvetlerinden olan Kara
Tatarlar'ın, Timur tarafına geçmesi Osmanlı Ordusunun dağılmasına neden
oldu (20 Temmuz 1402).

Yıldırım Bayezid, Timur'a esir düştü. Bu savaş Osmanlı Devleti'nin 50
yıl kadar duraklamasına neden oldu. Anadolu Türk birliği dağıldı ve
Anadolu'daki beylikler tekrar ortaya çıkarak güçlendi. Başsız kalan
Osmanlı Devleti'nde karışıklıklar başladı.

Osmanlı Devleti'nin dört ayrı bölgesinde, şehzadeler tarafından dört
ayrı devlet ilan edildi. Bursa, İznik ve İzmit, Timur tarafından
yağmalanıp yakıldı, İzmir işgal edildi. 1402'den 1413'e kadar sürecek
olan bu iktidar boşluğu ve taht mücadeleleri dönemine Fetret Devri adı
verildi.


Ankara Savaşı sonunda Anadolu'da Türk birliği bozulmuş ve Osmanlı
Devleti dağılma tehlikesi ile karşılaşmıştı. Yıldırım Bayezid'in
oğulları, babalarının ölümünden sonra taht mücadelesine başladılar.
Osmanlı tarihindeki en büyük kargaşa dönemi böylece başlamış oldu.
Fetret Devri adı verilen bu dönemdeki taht mücadeleleri, Timur'un
Anadolu'da kuvvetli bir devlet bırakmak istememesi ve Bizans'ın
entrikalarıyla daha da arttı.

Süleyman Çelebi Edirne'de, İsa Çelebi Bursa'da, Mehmed Çelebi Amasya'da, Musa Çelebi Balıkesir'de padişahlıklarını ilan ettiler.

Mehmed Çelebi ile Musa Çelebi aralarında anlaştılar ve Bursa'da vali
bulunan İsa Çelebi'yi ortadan kaldırdılar. Mehmed Çelebi, Süleyman
Çelebi'nin de ortadan kalkması gerektiğini biliyordu. Bu amaçla Musa
Çelebi'yi Edirne'ye Süleyman Çelebi'nin üzerine gönderdi. Musa Çelebi,
kardeşi Süleyman Çelebi'yi yenerek, Edirne'yi ele geçirdi. Ancak Mehmed
Çelebi'ye verdiği sözü tutmayarak Edirne'de kendini padişah ilan etti.
1413 yılında, son olarak Musa Çelebi'yi de saf dışı bırakan Mehmed
Çelebi Fetret Devrine son verdi.





Çelebi Mehmed devrinde Osmanlı Devleti'nin sınırlarını gösteren harita

SULTAN MEHMED ÇELEBİ (1413 - 1421)

BİRLİK MÜCADELESİ

Osmanlı Devleti'ni tekrar bir araya toplayan ve bir bakıma Anadolu'da
ki Türk birliğini tekrar sağlayan Mehmed Çelebi, Osmanlı Devletinin tek
hakimi olarak padişahlığını ilan etti. Bu dönemde Anadolu'daki
toprakların bir çoğu kaybedilmiş durumdaydı. Mehmed Çelebi bu
toprakların tekrar geri alınması için harekete geçti.

1414 yılında Aydınoğlu Cüneyd Bey'den İzmir'i geri aldı. Saruhan ve
Menteşoğlu beylikleri yeniden Osmanlı Devleti'ne bağlandı. Bursa'ya
saldıran Karamanoğulları üzerine bir sefer düzenlendi.

Yenilen Karamanoğlu Mehmed Bey af diledi. Mehmed Çelebi de onu bağışladı ve ülkesinde yaşamasına izin verdi.

Aynı şekilde, Fetret Devri sırasında tekrar kurulmuş olan Candaroğulları Beyliği'de Osmanlı topraklarına bağlandı.

RUMELİ FAALİYETLERİ

Bu faaliyetlerden sonra Mehmed Çelebi tekrar Rumeli'ye yöneldi.
Osmanlılara karşı düşmanca davranışlar sergileyen Eflak Beyliği'nin
üzerine gidildi ve Eflaklılar vergiye bağlandı.

Mehmed Çelebi, babası Yıldırım Bayezid zamanında kurulan fakat pek
güçlü olmayan deniz kuvvetlerini güçlendirdi ve Venediklilerle ilk
deniz savaşları yapıldı (1416).


ŞEYH BEDRETTİN İSYANI

Mehmed Çelebi Anadolu ve Rumeli'de ki birliği sağladıktan sonra iki
önemli isyanla uğraşmak zorunda kaldı. Bunlardan birisi Şeyh Bedrettin
isyanıdır. Edirne civarındaki Simavna'da doğan Şeyh Bedrettin Bursa,
Konya, Kahire gibi devrin en büyük ilim ve kültür merkezlerinde eğitim
gördü.

Şeyh Bedrettin; Torlak Kemal ve Börklüce Mustafa gibi yakın
arkadaşlarıyla birlikte İznik'te kurdukları, İslam dinine aykırı
fikirlere sahip bir tarikatla, Anadolu ve Rumeli'de fikirlerini yaymaya
başladılar.

Bir süre sonra Eflak üzerinden Deliosman'a gelen Şeyh Bedrettin ve
yandaşları ayaklandılar. Börklüce Mustafa İzmir'de, Torlak Kemal de
Manisa'da ayaklanmaya katıldılar. Mehmed Çelebi, İzmir ve Manisa
üzerine kuvvet göndererek ayaklanmayı bastırdı.

Yakalanan Şeyh Bedrettin, Serez Kadısı tarafından yargılanarak idam edildi (1420).