FETRET DEVRI
Osmanli tarihinde, kardeslerin
saltanat mücadelisi verdikleri ve 1413 yilina kadar devam eden
karisikliklar dönemi diyebilecegimiz "Fetret Devri", Timur'un
uyguladigi bir siyasetin sonucu olarak ortaya çikmistir.
Yildirim
Bâyezid, Ankara Savasi'nda Timur'a esir düstügü zaman en büyükleri
Süleyman olmak üzere Isa, Mehmed, Musa, Mustafa ve Kasim adlarinda alti
erkek çocuga sahipti. Bunlardan besi babalari ile birlikte Ankara
Savasi'na katilmislardi. Kasim ise çok küçük oldugundan Bursa'da
kalmisti.
Süleyman
Çelebi, muharebenin kayb edildigini görünce babasinin emri üzerine
Vezir-i Azam Çandarlizâde Ali Pasa, Murad Pasa, Yeniçeri agasi Hasan
Aga ve Subasi Eyne Bey ile birlikte yanindaki kuvvetlerle Bursa'ya
gelmis, buradan da küçük sehzade Kasim'i alarak büyük zorluklarla
Rumeli'ye geçebilmisti. Isa Çelebi, muharebe meydanini terk ettikten
sonra Balikesir taraflarinda saklanmis, Mehmet Çelebi Amasya'ya
çekilmis, Musa ve Mustafa ise babalari ile birlikte esir düsmüslerdi.
Asil
gayesi, güçlü bir Osmanli Devleti yerine, kendisine bagli ve onun
yüksek hâkimiyetini taniyan parçalanmis birkaç Osmanli Beyligi meydana
getirmek olan Timur, baslangiçta bu gayesine ulasmis görünmekteydi.
Ayrica o, Yildirim Bâyezid tarafindan kurulmaya çalisilan Anadolu
birligini de parçalamak istiyordu. Bu sebeple Anadolu beylerine ait
yerleri Osmanlilardan atip tekrar eski sahiplerine verdi. Geriye kalan
Osmanli ülkesini de Bâyezid'in dört oglu arasinda paylastirmisti
Edirne'de bulunan Emir Süleyman'a Rumeli'deki yerleri verip kendisine
tabi oldugunu ifade eden hükümdarlik alâmeti olarak kemer, külah ve
hil'at göndermistir. Diger sehzadelerden Isa Çelebi Balikesir ve
Bursa'da, Mehmed Çelebi Amasya'da, Musa Çelebi ise Isa'yi Bursa'dan
çekilmeye mecbur ederek Bursa'da Timur'un al damgasiyla hükümdar
olmuslardi.
Ankara
Savasi'ndan sonra Anadolu'da sekiz ay kadar kalan Timur, uyguladigi
siyasetin meyvelerini verdigini gördükten sonra Doguya dönüp Çin
seferine çikarken arkasinda biraktigi Anadolu'nun politik yapisi Sultan
I. Murad'in hükümdarligi sonundaki durumu andiriyordu. Timur,
Bâyezid'in ele geçirdigi topraklari geri almisti. Böylece Sultan
Murad'in Ankara'dan Akdeniz'e açtigi Osmanli koridoru kapanmis oluyordu.
Karamanoglu
Mehmed Bey, Anadolu'nun üçte birini kaplayan ve içlerinde Hamidogullari
ve Germiyanogullari'nin topraklarinin dogu bölgeleri ile Kayseri,
Isparta, Antalya ve Alaiyye gibi kentler bulunan büyük bir devletin
basina getirilmisti. Timur, Anadolu'da Osmanlilara karsi koyabilecek
bir güç meydana getirmek için böyle yapmisti. Mehmet Bey, Osmanlilar da
dahil olmak üzere bütün beyliklerin emiri olarak ilân edilmisti.
Timur'un,
Anadolu'da uyguladigi bu parçalama politikasi sonucunda Osmanli ülkesi
sehzadeler arasinda taksim edilmis, on bir sene süren ve tarihlerde
Osmanli Devleti'nin parçalanmasindan dolayi "Saltanatta Ara" denilen ve
kanli hadiselerle dolu bir devrin açilmasina, fetihlerin durmasina,
Istanbul Imparatoru'nun türlü entrikalarla bu durumu körüklemesine
sebep olmustu. Hatta bazi Avrupalilar, yeni bir Haçli Seferi
düzenledikleri takdirde Osmanlilar'i Avrupa'dan atabileceklerini
düsünür olmuslardi.
Ankara
Savasi ve bunun sonucunda bir daha kalkinamamasi plâni ile Osmanli
Devleti'nin parçalanmasi bu devlet için mühim ve büyük bir darbe
olmakla birlikte çeyrek asirda kendisini sür'atle toplamaya muvaffak
olmasi bu devletin teskilât ve müesseselerinin saglamligini
göstermektedir. Buna karsilik Hindistan, Iran, Azerbaycan, Irak, Suriye
ve Ege Denizine kadar genis topraklar üzerinde fetihlerde bulunmus olan
Timur'un, ölümünden kisa bir müddet sonra devletinin ortadan kalkmasi,
onun sadece tedhise dayali bir devlet kurdugunu göstermektedir.
Kaynak: Osmanli tarihi
Perş. Nis. 02, 2009 4:32 pm tarafından 
