BeYzAdE_05
Admin
 | Konu: 1821-1922 Müslüman Kaybi  C.tesi Mart 28, 2009 10:14 am | |
| Mehmet Suat Istanbul Mektubu Bugün
Türkiye'de yasayan ailelerin kökeninde Balkanlardan ya da Kafkaslardan
gelmis en az bir fert bulmak sanirim zor olmasa gerek. Ve bu kisiler
büyük ihtimalle 1812-1922 yillari arasinda bugünkü Türkiye topraklarina
göç etmislerdir. Nedendir bilinmez 19. yüzyilin sonu ile 20. yüzyilin
basindaki dönemde sürekli olarak Osmanli'nin son dönemindeki Hiristiyan
nüfusun ne kadar aci çektigi ve ne kadar kayba ugradigi konusulur
durur. Elime 1995'de yayimlanmis bir kitap geçinceye kadar ben de öyle
düsünenlerdendim. Bu yazimda sizlere University of Louisville'de tarih profesörü olan Justin McCarthy tarafindan yazilmis olan The Death and Exile, The Ethnic Cleansing of Ottoman Muslims 1821-1922
(The Darwin Press, 1995) adli kitabin tanitimini yapmaya çalisacagim.
Yazar, kitabinda elde ettigi bulgularin ve çikardigi rakamlarin
kendisini ne kadar sasirttigini itiraf etmekte, 1800'lerin basinda
yalniz Anadolu'da degil, bugünkü Rusya ve Ukrayna'nin güneyinde,
Kafkaslar'da ve Kirim'da ve Balkanlar'da Müslüman halkin hakim
çogunluga sahip oldugunu belirtmektedir. 1821 ile 1922 tarihleri
arasinda 5 milyon civarinda Müslüman nüfusun zorla sürgün edildigini ve
5,5 milyondan fazla Müslümanin da öldügünü vurgulamaktadir. Bati
okullarinda okutulan tarih kitaplarinda Bulgar, Ermeni ve Yunanlarin ne
kadar kayba ugradiklari ve mazlumiyetlerinden bahsedilmesine ragmen
Müslüman ölümlerinin bir satir bile islenmedigini bilmekteyiz.
McCarthy, bölgedeki yakin tarihin daha iyi anlasilabilmesi için bu
eksikligin giderilmesinin gerekli oldugu önemle vurgulamaktadir. Bu
konunun Batili tarihçilerce aslinda bilindigini ama akademik ortamda
anlatilmasi halinde anlatanlarin dislanma tehlikesi ile karsi karsiya
kaldigini da söylemektedir. Batida Türklerin geleneksel görüntüsünün
mazlumdan çok zalim olarak verilmesinin önemli sebebinin 19. yüzyil
irkçiligi oldugunun da altini çizmektedir. Sayilarla ilgili olarak daha
çok Yunan, Bulgar ve Rus arsivlerinden yararlandigini, çikan sonucun
çarpici olmasi bakimindan farkli kaynaklar arasindan en düsük kayip
rakamlarini seçerek minimum bir tahminde bulundugunu söylemektedir.
Ölümlerin ekseriyetinin saldiri; kalan kisminin ise, umumiyetle, açlik
ve hastalik neticesinde gerçeklestigini belirtmektedir. Kitaptan aldigim asagidaki tablo (sayfa 339), kayiplari, bölgelere göre özetlemektedir. Müslüman Ölümleri ve Göçü
Ölümler
Göçe Zorlananlar 25,000
10,000
(yola koyulanlar) Bilinmiyor
26,000
(yasayanlar) 75,000
300,000
(yola koyulanlar) 400,000
1,200,000
(yola koyulanlar) 260,000
515,000
(yola koyulanlar) Bilinmiyor
70,000
(yasayanlar) 1,450,000
410,000
(yola koyulanlar) 1,190,000
900,000
(içteki mülteciler) 410,000
270,000
(yola koyulanlar) 1,250,000
480,000
(yola koyulanlar)
1,200,000
(içteki mülteciler)
bu tablo ile ilgili yazdigi nota dikkat edecek olursak tüm Osmanli-Rus
savaslarinda Anadolu'dan savasmaya gidip de ölen insanlarin sayisi bu
rakamlara dahil edilmemistir. Sistemik olarak Balkanlar ve
Kafkaslardaki göçe zorlama ve imha uygulamasinin görünür saiki
milliyetçilik akimlari iken, arkaplanda güdümleyen gücün Rus
Imporatorlugunun yayilma emellerinin oldugu da islenmektedir. Kitapta bu kiyimin siddetine söyle isaret edilmektedir (sayfa 340): "The
true fate of these Muslims was only understood by those contemporaries
who saw the dead and the dying, such as the railway offical in Ottoman
Bulgaria in 1878 who found one small Turkish girl alive among the
frozen bodies of 400 refugees, some of whom must have been her family.
The fate of these Muslims was the fate of her family, driven from their
homes to die. It was also the fate of the small girl, rescued by
strangers. The descendantes of this girl as well as of all the others
who survived form much of the citizenry of the modern TurkishRepublic" Yunanistan'da
ise baskaldirmanin 1821'de Osmanli devlet temsilcilerinin
öldürülmesiyle baslamasindan sonra is Ortodoks kilisesinin destegiyle
tüm Türk halkinin öldürülmesine kadar götürülmüs. Hatta çogunlugun
Türkçe konustugu Mora yarimadasindaki kiyimdan kaçanlar canlarini ancak
Atina yakinlarindaki Osmanli askeri garnizonlarina siginarak
kurtarmislar (sayfa 10-11). Balkanlardan
bu kaçislar cumhuriyetin ilk yillarina kadar devam etmis, gelen nüfusun
büyük bir çogunlugu genelde Türkiye'nin Marmara ve Ege bölgelerinin
çesitli yerlerine yerlestirilmisler. Kafkaslardan gelenler ise
çogunlukla Karadeniz bölgesine dagilmislar. Gelislerinin hikayesini ve
çektikleri acilari, bu satirlari okuyan bir kisim okuyucularin
dedelerinden ninelerinden dinlemis olmalari mümkündür, sanirim. Anadolu'da
kaybedilen Müslüman nüfusun eyaletlere göre dagilimini da asagidaki
tablo vermektedir (sayfa 229). Bu tablo Dogu Anadolu'da 1912-1922
arasindaki kaybin kaba bir bilançosunu vermektedir. Osmanli devletinde Dogu Eyaletlerinde
Ölen Müslüman Nüfus 1912-22
olarak en büyük kaybin Ermeni nüfusun bir hayli kalabalik oldugu Van,
Bitlis, Erzurum gibi eyaletlerde olmasi bayagi düsündürücüdür. Kitaptaki
diger bir ilginç nokta da Lazlarin aslinda Gürcü kökenli oldugunu,
zulümden kaçip Türkiye'nin dogu Karadeniz kiyilarina yerlesene kadar da
denizi görmedikleri idi. Lazlar 20. yüzyilin baslarina kadar
Gürcistan'in daglik bölgelerinde yasamakta imisler. Bu
yazida mübarek Ramazan ayinda okuyucularin moralini bozmaktan çok bazi
gerçeklerin ortaya konmasina veya hatirlatilmasina yardimci olmaya
çalistim. Cumhuriyetin kurulusuna kadar olan son yüzyildaki Müslüman
insan kaybinin boyutunun ne kadar büyük oldugunu bir nebze aktardim,
sanirim. Ramazan bayraminizi tebrik eder saglik ve huzur dolu günler niyaz ederim. | |
|
